O tradycji łowieckiej słów kilka

"Chodzi za mną" potrzeba napisania tych kilku słów od długiego już czasu. Problem jest złożony i wielowątkowy, tak że nie do końca czuję się jeszcze na siłach zmierzyć z nim w pełnym jego wymiarze, ale ostatnio pojawiły się dwie informacje, które skłoniły mnie do napisania tego tekstu. Informacje pozornie od siebie odległe, ale jednak dotykające w istocie tego samego fundamentalnego i tylko pozornie prostego pytania: co to jest tradycja łowiecka, jak ją rozumieć dzisiaj? Jest to też początek odpowiedzi na niełatwe pytanie: jacy my myśliwi jesteśmy, skąd i dlaczego do łowiectwa przyszliśmy?
Pierwszą z tych informacji był nagłośniony ostatnio przez media wywiad z "nawróconym myśliwym", w którym obok wielu bulwersujących nasze środowisko opinii znalazła się taka, iż tradycja łowiecka to tylko zasłona dymna dla różnych patologii w łowiectwie, słowem element oszukiwania opinii publicznej w celu ukrycia prawdziwej natury myśliwych i łowiectwa.
Drugą z tych informacji jest proponowana nazwa przygotowywanego do druku pierwszego numeru kwartalnika śląskich myśliwych, którego tytuł ma kontynuować tradycję wcześniejszej publikacji ORŁ w Katowicach, opisującej koła naszego okręgu. Nazwa ta brzmi Gwarectwo Myśliwych. Zacznę od drugiej z tych informacji. Co znaczy ładnie i swojsko brzmiąca, szczególnie dla człowieka wychowanego na Śląsku, nazwa gwarectwo? Podaję za Wikipedią oraz Encyklopedią PWN:

"Gwarectwo (z niem. Gewerkschaft, z łac. communitas fovae) - Spółka eksploatująca złoża rud metali nieżelaznych, a od XVIIIw. także węgla kamiennego. W górnictwie środkowej Europy było znane już w końcu XIIw., w Polsce od wieku XIV. Gwarectwa zostały ostatecznie zlikwidowane w 1946r."

oraz za Słownikiem Wyrazów Obcych;

"Gwarectwo - w średniowieczu: cech górniczy. Gwarectwa zajmowały się m.in. zasadami wydobywania kopalin i udzielały pozwolenia na ich wydobycie.
  1. w czasach nowożytnych: spółka zawiązana przez właścicieli i udziałowców kopalń. Wszystkie kopalnie w okręgu należały do gwarectwa, którego udziałowcami byli przedsiębiorcy niemieccy.
  2. w Polsce w latach 90: zjednoczenie, które zarządza kopalniami i sprawuje nadzór nad wydobyciem oraz sprzedażą węgla. Poszczególne gwarectwa miały wielkie długi wobec ZUS-u.
niem. Gewerke 'gwarek'"

Powstaje pytanie czy świadomie chcemy promować tę nazwę, czyli w dosyć dziwny dla mnie sposób wiązać łowiectwo na Śląsku z tradycją górniczą? Czy może nie rozumiejąc, co ta nazwa naprawdę oznacza, próbujemy użyć jej jako synonimu bractwa, wspólnoty mającej nas kojarzyć z regionem, w którym działamy? W czasie rozmów o stronie edycyjnej wydawnictwa pojawiła się propozycja, aby na pierwszej stronie kwartalnika znalazło się zdjęcie pomnika stojącego przed dawnym pałacykiem myśliwskim książąt pszczyńskich w Promnicach. Zatem "gwarectwo myśliwych" odwołujące się do tradycji łowieckich książąt pszczyńskich - to dopiero ma być konstrukcja!

W tym miejscu wracamy do pierwszej informacji. Jak to jest z tą zasłoną zbudowaną z tradycji, na rzecz oglądu nas z zewnątrz, a przede wszystkim dla zamaskowania prawdy o nas. Zastanówmy się czy jednak w tym zarzucie nie ma jakiegoś źdźbła prawdy. Przykład z gwarectwem myśliwych pokazuje moim zdaniem, że używamy słowa tradycja i jej różnych elementów bardzo powierzchownie, nie rozumiejąc często ich rzeczywistej treści. Nie ma przecież jednej tradycji łowieckiej, pochodzącej z jednego źródła i pasującej do wszystkich polujących. Jest przecież tradycja łowiecka królewska, książęca czy magnacka, powstająca przez stulecia i kultywowana w świecie, który za sprawą zmian historycznych dawno zniknął. Jest tradycja szlachecka może nieco nam bliższa, ale przecież i świat dworów, zaścianków oraz wszystko, co się z nim wiązało, też dawno odszedł w przeszłość. W mrokach dziejów jest tradycja pogańska, ale jest też tradycja plebejska istniejąca na obrzeżach kultury łowieckiej naszych elit, która w realnej rzeczywistości jest ciągle obecna.
Jest wreszcie nowoczesna tradycja łowiecka zapoczątkowana Dekretem Prezydenta Ignacego Mościckiego w grudniu 1927r., zaraz po odbudowie Państwa Polskiego oraz co może dziwnie zabrzmi, ale tak to w istocie jest, kontynuowana Dekretem z października 1952, podpisanym przez Bolesława Bieruta, J. Cyrankiewicza i B. Podedwornego, a więc luminarzy komunistycznej władzy. Zastanówmy się wspólnie, co z tej tradycji wymaga kultywowania dzisiaj, co z tej tradycji ma wartość nieprzemijającą, a co powinno być zapomniane czy wręcz zwalczane. Jak zawsze najtrudniej mówi się o sprawach najprostszych, ale przed taką dyskusją, jeżeli chcemy zrozumieć sami siebie, nie możemy uciekać.

Zbigniew Ciemniewski - Jankowice 27 luty 2011r.